De dag na Prinsjesdag, als de hoedjes zijn besproken en de burger zijn koopkracht heeft berekend, begint de Tweede Kamer aan de Algemene Politieke beschouwingen.

Dan zijn alle ministers, staatssecretarissen en Tweede Kamerleden aanwezig. De oppositie is aan het woord en zet vraagtekens – in de vorm van geslepen quotes, mooie soundbites, stekkerdozen – bij de gepresenteerde Miljoenennota. In feite is dit het eerste verkiezingsdebat. Hoe liggen de verhoudingen? Wie haalt het NOS Journaal?

De belangrijkste discussies rond vrijheid van meningsuiting, inkomensongelijkheid, migratie en eigen risico:

Zijlstra versus Pechtold over de ZZP-wet

Pechtold (D66) vraagt aan Zijlstra (VVD) wat hij vindt van de gewraakte ZZP-wet. Pechtold wil ‘m het liefst ‘vandaag nog’ opgeschort hebben.

Zijlstra: “We geven in elke geval nu geen boetes.”

Zijlstra versus Buma over vrijheid van meningsuiting

Buma (CDA) vindt Zijlstra (VVD) te slap: organisaties die de democratie ondermijnen en geweld verheerlijken moeten we verbieden.

Buma: "Tussen denken en doen, zit zeggen. Dat zeggen is niet alleen maar denken; het is de hoop dat iedereen het gaat doen."

Zijlstra: "Ik heb liever dat iemand het uitspreekt, want dan kan ik debatten voeren om heel Nederland te laten zien wat voor idioot standpunt het is. Als we het verbieden, gaat diegene echt niet iets anders vinden. Die gaat het onder de radar verspreiden. De kracht van democratie en vrijheid van meningsuiting is juist dat mensen alles mogen denken."

Buma: "Salafisme in het leger mag, vindt de minister. Mijn stelling blijft: als we de democratie willen beschermen, moeten we een stapje meer lef hebben: dat we alles wat de democratie kapot maakt, mogen verbieden."

Zijlstra: "Als deze organisatie in Nederland staatsondermijnende activiteiten ontwikkelt, die onze vrijheden omverwerpen, dan moet je inderdaad optreden en die club verbieden. Maar dan moet het wel aan de hand zijn. Want dat ze het alleen denken is niet genoeg. Hoe verwerpelijk ik de gedachte ook vind. We gooien niet een moskee dicht omdat er moskee op de gevel staat. Dat kan alleen omdat ze aanwijsbare dingen doen. Dan komt de politie gewoon langs."

Zijlstra versus Klaver over ongelijkheid

Zijlstra verdedigt de inkomenspolitiek, maar Jesse Klaver (Groenlinks) spreekt hem aan op de oplopende ongelijkheid. De laagste inkomens merken niets van de economisch vooruitgang, vindt hij.

Klaver: "De groep mensen met een uitkering is er het minst op vooruit gegaan. Waarom noemt dhr Zijlstra (VVD) dat eerlijke delen?"

Zijlstra: "Wat?"

Klaver: "Eerlijk delen. Ja, dat is een heel raar woord voor u. Het stond ergens in het regeerakkoord."

Zijlstra: "Ik was alleen verbaasd dat dhr Klaver daarover begon. Want eerlijk delen bij Groenlinks is meestal geld afnemen van mensen die hard werken en geeft aan de mensen die niet hard werken." (...) "Daar zijn we verschillend in. Wij willen dat werken gaat lonen. Dat als je in een uitkering zit, en je kan werken, dat het ook loont om te werken. Dat hebben we voor elkaar gekregen, maar dit werkt alleen als je het gat tussen uitkering en werken vergroot. De uitkering hebben we niet verlaagd. Maar de economie herstelt. Mensen die werken hebben we er extra op vooruit laten gaan. Maar als je de uitkeringen mee laat groeien heb je nul effect. Dat is niet wat ik wil. Ik wil dat werken loont.

Klaver: "Een van de cijfers die tegenvallen zijn de werkgelegenheidscijfers. Dat heeft niet te maken met het belastingstelsel. Waarom vind je het rechtvaardig dat het verschil werkenden en niet-werkenden groter wordt? Waarom laat je ongelijkheid groeien? Waarom maakt de VVD niet de keus om iedereen, in ieder geval in procenten, er evenveel op vooruit te laten gaan. Geld dat over was, ging vooral naar mensen met twee keer modaal."

Zijlstra: "Van laag tot ander half modaal, daar is het naar toegegaan. Dat zijn de mensen die de prijs van de crisis hebben betaald."

Klaver: "De rekening is door iedereen betaald. Alsof je alleen hebt bijgedragen aan het uit de crisis komen, als je hebt gewerkt. Ook de mensen die niet hebben gewerkt, hadden het verdiend om er meer op vooruit te gaan."

Zijlstra: "We hebben die mensen niet slecht behandeld. Maar wij hebben de keus gemaakt om het rendabel te maken de sprong te maken van een uitkering naar een baan. Daarom hebben we de uitkering niet gekort. Dat vind ik eerlijk delen: als je hard werkt, dat je er dan aan overhoudt."

Bron: ANP
Bron: ANP

Wilders versus Roemer over migratie

Wilders (PVV): "Denkt dhr Roemer (SP) niet dat het niet een keer klaar is met de eeuwige opvang van asielzoekers? Dat uw kiezer denkt; '60 duizend poeh poeh dat mag wel wat minder'.

Roemer: "U stond vooraan in de rij om op het Midden-Oosten tienduizenden bommen los te laten. Dan is het een internationale verantwoordelijkheid om mensen in nood te helpen."

Wilders: "Maar het zijn geen vluchtelingen. Het zijn migranten. Ze zijn door zeven veilige landen gekomen voor ze in Europa aankwamen. 60.000 die in de komende jaren nog 2, 3 gezinsleden laten overkomen en terugzien op Opsporing Verzocht."

Bron: ANP
Bron: ANP

Pechtold versus Roemer over eigen risico in de zorg

Roemer pleit voor een verlaging van het eigen risico voor volgend jaar en een nationaal zorgfonds, één breed basispakket dat door de overheid in plaats van door private organisaties georganiseerd wordt: "Het eigen risico is als een boete op ziek-zijn. Als veel partijen zeggen dat ze het eigen risico willen verlagen; kom maar honderd euro eraf, prima. Deel van die bedragen halen we weg bij zorgverzekeraars waar elf miljard op de schappen ligt."

Pechtold (D66): "70 procent van de Nederlanders zegt: 'Roemer, u geeft gratis bier, dat gaat verkeerd.' Waar zijn de kabouters die deze plannen gaan betalen? Laten we niet heel Nederland lastig vallen met stelselwijzigingen en belastingverhogingen. Het probleem is de langdurig zieke, daar moet gericht beleid op worden gemaakt."

Roemer: "Ik snap het wel in uw geval: een deel van uw achterban verdient er goed aan. Consultancy-bureaus verdienen er goed aan."

Bron: ANP
Bron: ANP